10 Ocak gazeteciler için bayram değil, sorunların dile getirildiği bir gün olmuştur. Bu nedenle
Gazetecilerin en büyük sorunu işsizliktir. Yazılı basın zor günler yaşamakta görsel basın
frekans ücretleriyle boğuşmakta, yerel radyolar ayakta kalmanın savaşını vermektedir. Tüm
Anadolu İnternet medyası ise yasal düzenlemeleri beklemektedir.
Gazete, dergi çıkarmak istenildiğinde Cumhuriyet Savcılıklarına beyanname verilmekte,
Radyo ve Televizyon yayını için ise RTÜK’e başvurulduğu halde, internet yayıncılığı için ise
hiçbir yere başvurulmamaktadır. Son yıllarda gelişen teknolojiyle internet yayıncılığı
Gazeteciliğin yanı sıra radyo ve Tv yayıncılığına da başlaması nedeniyle kapsamlı yasal
düzenlemeye ihtiyaç vardır. Gazeteler, Televizyonlar ve Radyolar kapanma tehlikesi
yaşarken, gazeteciler işsiz kalırken, yeni medya oluşumlarıyla birlikte yapılacak internet
medyası yasal düzenlemesiyle, yeni basın kuruluşlarının kurulmasını sağlanacak ve yeni
iletişim yayınlarının önü açılacaktır. Bu gün itibariyle Türkiye Genelinde 100 bin adet
internet haber sitelerinden bahsedilmektedir. Malatya’da internet Haber site sayısı 300’ün
üzerine çıkmıştır. Malatya da 6 Günlük Gazete, 15 Radyo ve 2 Televizyon da istihdam edilen
çalışan gazeteci sayısı 50, diğer çalışan sayısı ise 40 olmak üzere toplam 90 kişidir. Sarı basın
kartı sahibi gazeteci sayısı 50’nin altına inmiştir. Oysa 300 adet internet sitesi yasal bir
satatüye tabi olmadan habercilik yapmaktadır. Sadece gazetelerde olduğu gibi Savcılıklara
beyanname verme zorunluluğu getirilmesi halinde en az 50 adet internet sitesi işyerlerini
kurup yasal düzenlemeye uyacağı açıktır. Bu olduğu takdirde de her internet sitesi 2 eleman
çalıştırmak zorunda olacağından 100 gazeteci istihdamı kendiliğinden oluşacaktır. Türkiye
genelinde ise 50 bin kişinin istihdamı sağlanacaktır.
Gazetecilere sendikaya üye olma şartı getirilmelidir. 212 Sayılı yasa hükümlerinin kaldırılan
yıpranma hakkı sadece kartı olanlara değil, gazeteci olarak çalışanlara yeniden verilmelidir.
Kamu kuruluşlarının, özellikle de Belediyelerimizin Basın birimlerini kurmaları ve
gazetecileri istihdam etmeleri son derece sevindiricidir. Ancak bu kurumların gazeteciliğe,
Radyoculuğa, Televizyonculuğa, internet haberciliğine kalkışmaları da düşündürücü olmakla
birlikte endişe ile izlenmektedir.
Bu nedenle yeni medya konusunda yapılan hazırlık çalışmalarına katkı vermek isteyen
Malatya Gazeteciler Cemiyeti olarak tüm medya kuruluşlarını kapsayacak yeni medya, yani
internet yasasının çıkmasını ümitle beklemekteyiz. Tüm Çalışan Gazetecilerin 10 Ocak
Gününü kutluyor, 2021 yılının sorunların çözüleceği, yasal düzenlemelerin yapılacağı yıl
olmasını dilerken, 100 Yıllık Malatya Basın tarihinde iz bırakan başta Cemiyetimizin
kurucusu Haydar Karaduman olmak üzere tüm meslektaşlarımıza Allah’tan rahmet diliyoruz.
10 OCAK ÇALIŞAN GAZETECİLER GÜNÜ NASIL İLAN EDİLDİ?
10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü 27 Mayıs 1960 Yılı darbesinin ardından yapılan bir
direnişten doğmuştur. 27 Mayıs Milli Birlik Komitesi, 4 Ocak 1961'de basın çalışanlarına bazı
haklar ve yasal güvence sağlayan 212 sayılı Basın İş Kanunu kabul ederek Resmi Gazete ’de
yayınlandı. Gazetecilere önemli haklar sağlayan bu karara dokuz gazete patronu, 212 sayılı
yasaya ve Basın İlan Kurumu’nun oluşmasına ilişkin 195 sayılı yasaya karşı çıktılar. Akşam,
Cumhuriyet, Dünya, Hürriyet, Milliyet, Tercüman, Vatan, Yeni İstanbul ve Yeni Sabah
Gazetesinin patronları ortak bildiriye imza atıp çıkarılan yasaları tanımadıklarını açıkladılar
ve gazetelerini üç gün kapattıklarını duyurdular. İstanbul Gazeteciler Cemiyeti (TGC) ve
İstanbul Gazeteciler Sendikası ise çalışanlarla birlikte karara katılmadıklarını açıklayarak,
sessiz bir yürüyüş yaptılar.
Ellerinde “Simidimiz ve hürriyetimiz için”, “Çalışan gazeteciye cop, patrona hazırlop”
gibi dövizler taşıdılar. “Dokuz patron olayı” olarak basın tarihine geçen bu gelişme üzerine
boykot kararı alan gazetelerde çalışan gazeteciler üç gün boyunca İstanbul Gazeteciler
Sendikası çatısı altında ‘Basın’ adlı bir gazete yayımladı. Patronlar önce gazetenin basımını,
sonra ise dağıtımına da engel olmak istediler ancak gazeteciler bunu da aştılar. Basın Gazetesi
11 Ocak günü yayına başladı ve üç günlük boykot sırasında yayınını sürdürdü. Üç gün süren
bu dayanışmanın ardından, patronlar geri adım atarak 14 Ocak 1961 yılında yeniden yayına
başladılar. İşte bu kazanımın ardından 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Bayramı olarak
kutlanmaya başlandı. 1971 yılındaki askeri müdahaleden sonra gazetecilere yönelik ağır
baskılar nedeniyle günün adı, “10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü” olarak değiştirildi.
NE HAKLAR SAĞLADI
10 Ocak 1961 Yılında yürürlüğe giren ''212 sayılı yasa'' olarak bilinen düzenleme ile
Gazeteciler ve İşverenler arasında iş sözleşmelerinin yazılı olarak yapılması, sözleşmelere
işin türü ve ücret miktarının yazılması, kıdem ve tazminat gibi gazetecilerin sosyal ve yasal
haklarını belirleyen hükümleri içermesi zorunlu hale getirildi. Gazetecilere ücretlerinin peşin
ödenmesi ve gecikmesi halin de ise faiziyle ödenmesi gibi şartlar getiriyordu.
Vahap Güner
Malatya Gazeteciler Cemiyeti Başkanı